باید از تجارب دنیا استفاده شود. باید در خیابان ها و معابر از علایم ترافیکی مناسب در محل های کودکان استفاده شود تا سلامت و امنیت آنان را تحت تاثیر قرار داده و ارتقا دهد؛ زیرا ساختن شهر آرمانی کودکان کار پیچیده ای نیست.
بسیاری از ناهنجاریی که در دوران بلوغ به وجود می آید را باید در شرایط نامساعد پرورش دوران کودکی جست و جو کرد. آسیب هایی که حتی در بزرگسالی هم ممکن است جبران نشود. از این رو ساختن فضای سالم برای دوران کودکی شاد و ایمن بسیار حایز اهمیت است. توجه به موضوع کودکان هم رویکرد دینی در اجتهاد و فقه پویای شیعی دارد و هم در حوزه روانشناسی شخصیتی و هم در آیین نامه هایی که در سازمان ملل متحد در آژانس های تخصصی بیان شده که اشتراکات فراوانی در این زمینه وجود داد.
کودکان به دلیل شرایط خاص از جمله ویژگی های حساس جسمی، سنی و روانی، تفاوت های پنهان و آشکاری با دیگر شهروندان و گروه های سنی جامعه دارند. نیازهای کودکان متفاوت است و این گروه حساسترین و درعین حال تاثیرپذیرترین گروه سنی جوامع هستند. بنابراین برای آنکه شخصیت آنها به خوبی شکل گیرد نیاز به این دارند که زندگی اجتماعی خوب و شاد را تجربه کنند. محیط کودکان باید به گونه ای باشد که از دائم از محیط اطراف در حال درس گرفتن باشند و همزمان با بازی، تجربه های ارزنده به دست آورند که این تجربه ها می تواند پایه های شخصیتی و رشد جسمی، ذهنی و اجتماعی را شکل دهد.
هنجارها و ناهنجاری های روانی برای کودکان نقش مهمی در اجتماعی کردن آنها دارد. از این رو مدیران شهری باید فضایی را فرهم کنند که کودک متناسب با سن و سال در حوزه های مختلف، زندگی اجتماعی را تجربه کنند. از این رو نیاز است مدیران و متخصصان در حوزه های روانشناسی، تعلیم و تربیت و شهرسازی، فضایی را به وجود آورند و در راستای آرمانشهر کودک با هم همفکری و همکاری داشته باشند.
در حال حاضر شواهدی دال بر تضعیف حقوق کودکان در دنیا، منطقه و از جمله ایران هستیم که این موارد می تواند شامل نبود امنیت، آلودگی محیطی و همچنین نبود امکانات مناسب باشد که باید در حد لازم و تخصصی به مسایل خاص کودکان و نوجوانان توجه شود.
بر اساس تعریف نهادهای تخصصی کودکان سازمان ملل، کودکان باید دارای فضای مناسب و فرصت های درست برای آموزش خارج از منزل باشند. گرچه ایران تلاش های خوبی در این راستا انجام داده، اما باید گام های بزرگتری بردارد تا کودکان بتوانند در فضای شهری و فضای پیرامون خانه شرایط زیست اجتماعی را تجربه کنند و از راه حضور و بازی درباره طبیعت، دنیای حیوانات و رابط اجتماعی، فرصت هایی برای کشف، درک و شکل گیری میراث فرهنگی و هنری جامعه داشته باشند.
باید به حضور کودکان از طریق برنامه های آموزشی و پرورشی و با استفاده از ابز ار اینترنت و اینترانت به توسعه آموزش آنها کمک کنیم تا آنها ارزش عناصر محیطی را آموزش ببیند و درک کنند.محله محور بودن فضای شهری در گذشته از دیگر مواردی است که عاملی مثبت برای آزادی و فعالیت کودکان به شمار می آید.در گذشته کوچه ها، پیاده روها، بن بست، همسایگان و …. شرایطی را فراهم می کرد که کودکان بازی می کردند اما این تصویر امروزه نیست. امروزه کوچه ها تبدیل به خیابان شده و فضا و مبلمان شهری عواملی شده که حضور کودکان را در محله ها محدود کرده است.
کمیته ملی اسکان بشر تاکنون جلساتی با همراهی مرکز تحقیقات راه ، مسکن و شهرسازی پیرامون آرمانشهر کودک برگزار کرده است. تشکیل شورای تخصصی آرمانشهر کودک ازدیگر اقدامات پژوهش محور کمیته ملی میباشد.
* دبیرکل کمیته ملی اسکان بشر ایران
